Farkında olmak yetmiyor;
– Devletin erken tanılama, sürekli özel eğitim, rehabilitasyon, aile eğitimi başta olmak üzere 7 yıl önce açıklanan otizm eylem planını tam olarak uygulaması gerekiyor,
– Otizm tanısı almış bireylerin öncelikle doğru şekilde kaynaştırma eğitimi olmak üzere algı kapasitelerine uygun doğru eğitim almaları sağlanmalı, ihtiyaç duydukları tüm özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinin alanda lisans eğitimi almış öğretmenler tarafından verilmesi sağlanmalıdır,
– Evde bakımı mümkün olmayan yetişkin ağır otizmli bireylerin devletin yönetimi veya denetiminde olan bakım merkezlerinde güvenli ve kaliteli bakımlarının sağlanması gerekiyor,
– Ağır otizmli bireylerin bakımını üstlenen aile bireyinin hayatını kolaylaştırmak için bakım desteği sağlanmalı ve hane geliri kriterinde gelir seviyesi oranı yeniden düzenlenmeli, gelire bakılmaksızın bakımı yapan bireye maaş ve sigorta yapılmalıdır,
– Otizmli bireyin bakımını yapan aile bireyi SGK kapsamına alınmalı, bakım eğitimi verilmeli, bakım yardım alıyorsa sistem tarafından belli aralıklarla denetlenmelidir,
– Belediyelerin otizmli bireylerin aileleri için mola evleri, otizmli bireylerin kriz dönemleri için müdahale merkezleri, açık ve kapalı alanlarda bireyin seviyesine uygun spor, sanat ve aktivite merkezleri yapması ve bu yerlerden otizmli bireylerin daha çok faydalanmasını sağlaması gerekiyor,
– Spor ve sosyal alanı olmayan otizmli bireylerin evde kapalı kalmaları çocuk ve yetişkin otizmli bireylerin zihinsel, fiziksel, duygusal durumlarını olumsuz etkilemektedir. Kontrolsüz hareketleri, takıntıları ve öfke nöbetleri artmakta, yüksek sesler çıkartabilmektedirler. Bu durum birlikte yaşadığı anne, baba, kardeşleri ve bakımını yapan kişilerin hayatının çok daha zor olmasına neden olmaktadır,
– Toplumu oluşturan bireylerden, akrabalardan, komşulardan gelen olumsuz eleştiri ve tepkiler ailelerin hayatını çekilmez hale getiriyor. Bilmediğiniz bir yaşam hakkında otizmli çocuğu olan anne ve babaları çocuğu şımarttınız, bana verin muma çevireyim veya benzer ifadeler kullanmayın,
– Otizm bir hastalık değildir, farklı zihinsel gelişim biçimidir. Otizmli çocukla oynuyor diye tipik gelişim gösteren çocuğa otizm bulaşmaz, bulaşıcılık kesinlikle yoktur.
Farkındalığınızı gerçek hayatta da gösterin, Otizmli bireylerin kaynaştırma eğitimi alma hakkına saygı gösterin, çevrenizdeki otizmli bireylerin davranışlarına ve seslerine hoşgörülü olun, ebeveynlerine anlayışla yaklaşarak destek olun.
Adem Kuyumcu
Engelli Bakım Rehabilitasyon, İletişim ve Erişilebilirlik Uzmanı – Danışman
